„Gwiezdne wojny”, „Star Trek” czy też „Zaginiona flota” Johna G. Hemriego – to czołowi przedstawiciele gatunku zwanego operą kosmiczną. Jakie są podstawowe elementy tego nurtu? Kiedy powstał i czym się wyróżnia? Sprawdź!

Czym jest opera kosmiczna?

Opera kosmiczna (angielskie: space opera) to nic innego jak jedna z odmian powieści science-fiction. Sama w sobie posiada dwa typy: stara opera kosmiczna i nowa opera kosmiczna – ta druga została wyodrębniona w latach 90. XX wieku. Pierwotnie nurt ten powstał w latach 40. XX wieku i został stworzony przez Wilsona Tuckera (autora m.in. „Stalking Man”, „The City in the Sea” czy też „The Long Loud Silence”). Miała być odpowiedzią na powstanie opery mydlanej. 

Główne cechy opery kosmicznej

Fabuła space opera opiera się przede wszystkim na romantycznych przygodach głównych bohaterów, które rozgrywają się w kosmosie. Najczęściej skupia się na podróżach międzygalaktycznych lub, tak jak w przypadku „Gwiezdnych Wojen”, na kosmicznych bitwach i międzyplanetarnych konfliktach zbrojnych. W nowej operze kosmicznej dodatkowo występuje niezwykła dbałość o to, aby kreowana w utworze rzeczywistość była jak najbardziej zgodna z nauką, przez co odchodzi od pierwotnej koncepcji, tj. baśmiowości i elementów fantasy. 

Opera kosmiczna – czy warto pisać w tym podgatunku?

Jest to swego rodzaju nisza, która lata świetności ma już de facto za sobą. Jednak nadal posiada swoich fanów, którzy bez wątpienia sięgną po kolejny utwór tego rodzaju. Jest to o tyle atrakcyjna tematyka, gdyż w Polsce jedynie kilkoro autorów (w tym Andrzej Sapkowski czy Tomasz Kołodziejczak) zdecydowało się stworzyć książki w tym nurcie literackim. Dlatego jeśli szukasz jakiejś niszy, w której możesz napisać coś unikatowego – warto skusić się na operę kosmiczną. 

Realizm magiczny to jeden z powszechniejszych nurtów w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Szczególną popularność zyskał wśród latynoamerykańskich twórców, w tym między innymi: Miguela Angela Asturiasa, Juana Rulfo czy Gabriela Garcii Marqueza. Na czym polega ten nurt, gdzie się narodził i co go wyróżnia?

Geneza powstania nurtu

Realizm magiczny narodził się w Niemczech w  latach 20. XX wieku. Początkowo był obecny jedynie w malarstwie, będąc odmianą realizmu (bez elementów magii, fantastyki, wręcz przeciwnie – dzieła dotykały najczęściej przyziemnej tematyki). W latach 60. został on przeniesiony na grunt literacki, gdzie stanowił połączenie elementów realistycznych i fantastycznych. Popularność zyskał głównie za sprawą latynoamerykańskich pisarzy – w późniejszym czasie realizm magiczny był wykorzystywany także przez Michaiła Bułhakowa, Ernsta Jungera czy też Guntera Grassa. 

Jakie są cechy realizmu magicznego?

W przypadku literatury, realizm magiczny opiera się na ludzkiej egzystencji i rzeczywistości. Jednak to nie wszystko – bardzo ważnymi elementami są: ludzka psychika, emocje, marzenia, jak też elementy mitologiczne. W realizmie magicznym bardzo ważną rolę odgrywa wyobraźnia. Powieści tego rodzaju są wielowymiarowe i mogą być różnie interpretowane, w zależności od typu czytelnika, do którego rąk trafią. Dla jednego będzie to utwór bardzo dobitnie oddający rzeczywistość. Dla innego, który podda się wizji świata przedstawionemu w tekście, książka będzie posiadała ukryty sens. Autorzy posługujący się realizmem magicznym przedstawiają bowiem bardzo konkretną wersję rzeczywistości, która ma coś manifestować, a co za tym idzie – przekazać pewną lekcję społeczeństwu. Z tego względu, co było szczególnie widoczne w „Mistrzu i Małgorzacie”, tak ważną rolę odgrywa umiejscowienie akcji (realne miasto, bazowanie na faktycznych problemach społecznych), jak i przedstawianie kultury.